Specjalny zasiłek opiekuńczy

Kto może otrzymać specjalny zasiłek opiekuńczy?

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, na których zgodnie z przepisami ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom - Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Zasiłek przysługuje jeżeli osoby w celu sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności (łącznie ze wskazaniami konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji)

• nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub
• rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej

Specjalny zasiłek opiekuńczy przyznaje się na podstawie rodzinnego wywiadu środowiskowego.

Kryterium dochodowe

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, w których dochód rodziny sprawującej opiekę oraz wymagającej opieki na osobę nie przekracza 764 złotych.

W okresie zasiłkowym 2021/2022 trwającym od 1 listopada 2021 do 31 października 2022 należy wykazać dochody za rok 2020 z uwzględnieniem zmian wysokości dochodów członków rodziny.

Wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego

620 złotych miesięcznie
 
Zasiłek przysługujący za niepełne miesiące kalendarzowe wypłaca się w wysokości 1/30 specjalnego zasiłku opiekuńczego za każdy dzień. Należną kwotę zasiłku zaokrągla się do 10 groszy w górę.

Jak przyznawany jest specjalny zasiłek opiekuńczy?

Specjalny zasiłek opiekuńczy przyznaje się na okres zasiłkowy.

Prawo do świadczeń opiekuńczych ustala się na okres zasiłkowy, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności zostało wydane na czas określony. W tym przypadku prawo do świadczeń rodzinnych ustala się do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia, nie dłużej jednak niż do końca okresu zasiłkowego.

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:

• Osoba sprawująca opiekę:
• ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego
• podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów (na przykład Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego)
• ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego
• legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności
• Osoba wymagająca opieki:
• została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji, w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu
• na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje także jeżeli:

• członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku  z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego do zasiłku rodzinnego,  specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego
• na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku  z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego do zasiłku rodzinnego,  prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego
• na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej

Wnioskodawca może jednocześnie ubiegać się o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym siebie oraz członków swojej rodziny. Zgodnie z artykułem 67 ustęp 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu ma obowiązek zgłoszenia do Narodowego Funduszu Zdrowia członków rodziny, jeśli nie podlegają oni ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.

Za osobę pobierającą specjalny zasiłek opiekuńczy opłacane są składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez okres niezbędny do uzyskania 25-letniego okresu ubezpieczenia(składkowego i nieskładkowego) na podstawie Ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Wymagane dokumenty

Potwierdzenie tożsamości -  dokument tożsamości ze zdjęciem do wglądu pracownika.

Dokumenty potwierdzające stopień pokrewieństwa pomiędzy osobą sprawującą opiekę a osobą wymagającą opieki (akt urodzenia, dowód osobisty, akt małżeństwa).

W przypadku ubiegania się wnioskodawcy o zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalno-rentowego należy dostarczyć poniższe dokumenty (wyłącznie oryginały), potwierdzające okresy składkowe (dokumenty te należy dostarczyć  tylko do pierwszego wniosku).

Dokumenty potwierdzające dochód: (dotyczy wszystkich pełnoletnich członków rodziny)

• oświadczenia członków rodziny o dochodach osiągniętych w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, innych niż dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm. ) (207 KB, pdf) 

Działalność gospodarcza: (dotyczy osób, które taki dochód uzyskiwały)

• zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, dotyczące członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zawierające informacje odpowiednio o:
• formie opłacanego podatku,
• wysokości przychodu,
• stawce podatku,
• wysokości opłaconego podatku

w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy - dotyczy okresu zasiłkowego 2020/2021

(do wniosków na okres zasiłkowy 2021/2022 nie ma konieczności dostarczania w/w zaświadczenia, Ośrodek samodzielnie uzyskuje powyższe informacje od organu właściwego)

Gospodarstwo rolne: (dotyczy osób, które taki dochód uzyskiwały)

• zaświadczenie właściwego organu gminy, nakaz płatniczy albo oświadczenie o wielkości gospodarstwa rolnego wyrażonej w hektarach przeliczeniowych ogólnej powierzchni w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy (141 KB, pdf)
• umowa dzierżawy w przypadku w przypadku oddania części lub całości znajdującego się w posiadaniu rodziny gospodarstwa rolnego w dzierżawę
• umowę o wniesieniu wkładów gruntowych w przypadku wniesienia gospodarstwa rolnego do użytkowania przez rolniczą spółdzielnię produkcyjną

Uwaga!

Ośrodek jest obowiązany do samodzielnego uzyskania od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych, drogą elektroniczną lub drogą pisemną, odpowiednio:

• informacji o dochodzie podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, każdego członka rodziny, udzielanych przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego
• informacji o wysokości składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym informacji o wysokości składek od poszczególnych płatników i okresach opłacania przez nich tych składek
•  zaświadczenia lub informacji o zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych
•  informacji o legitymowaniu się odpowiednim orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności obejmującej następujące dane
• datę i rodzaj wydanego orzeczenia
• wskazania w orzeczeniu o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności
• datę powstania niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności
• datę złożenia wniosku o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności
• okres, na jaki zostało wydane orzeczenie

Ważne!

W przypadku braku możliwości samodzielnego uzyskania przez Ośrodek informacji lub zaświadczeń z przyczyn nieleżących po stronie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Katowicach, Ośrodek będzie wzywał wnioskodawcę do dołączenia tych informacji lub zaświadczeń.

Inne dane:

Alimenty świadczone na rzecz innych osób/zasądzone na rzecz osób w rodzinie w roku kalendarzowym poprzedzającym  okres zasiłkowy należy potwierdzić poniższymi dokumentami.

W przypadku gdy osoba uprawniona nie otrzymała alimentów albo otrzymała je w wysokości niższej od ustalonej w wyroku sądu, ugodzie sądowej lub ugodzie zawartej przed mediatorem:

• odpis podlegającego wykonaniu orzeczenia sądu zasądzającego alimenty na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną lub odpis protokołu posiedzenia zawierającego treść ugody sądowej, lub odpis zatwierdzonej przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, zobowiązujących do alimentów na rzecz osób w rodzinie lub poza rodziną
• przekazy lub przelewy pieniężne dokumentujące wysokość zapłaconych alimentów, jeżeli członkowie rodziny są zobowiązani wyrokiem sądu, ugodą sądową lub ugodą zawartą przed mediatorem do ich płacenia na rzecz osoby spoza rodziny
• zaświadczenie organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne o całkowitej lub częściowej bezskuteczności egzekucji alimentów, a także o wysokości wyegzekwowanych alimentów lub informację właściwego sądu lub właściwej instytucji o podjęciu przez osobę uprawnioną czynności związanych z wykonaniem tytułu wykonawczego za granicą albo o niepodjęciu tych czynności, w szczególności w związku z brakiem podstawy prawnej do ich podjęcia lub brakiem możliwości wskazania przez osobę uprawnioną miejsca zamieszkania dłużnika alimentacyjnego za granicą, jeżeli dłużnik zamieszkuje za granicą

Utratę dochodu należy potwierdzić dokumentami:

(utrata dochodu oznacza utratę dochodu spowodowaną: uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego, utratą prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, utratą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, utratą zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, wyrejestrowaniem pozarolniczej działalności gospodarczej lub zawieszeniem jej wykonywania w rozumieniu art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej,utratą zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, utratą zasądzonych świadczeń alimentacyjnych w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do tych świadczeń lub utratą świadczeń pieniężnych wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów w związku ze śmiercią osoby zobowiązanej do świadczeń alimentacyjnych, utratą świadczenia rodzicielskiego, utratą zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników)
Ponadto informujemy, iż:
utrata dodatku solidarnościowego stanowi utratę dochodu i jest uwzględniana przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych na okres zasiłkowy od dnia 1listopada 2019r. do dnia 31października 2021r.
obniżenie wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub obniżenie dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej  z powodu przeciwdziałania COVID-19, stanowi utratę dochodu jest uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych na okresy zasiłkowe od dnia 1 listopada 2019 r. do dnia 31 października 2021 r. - do wniosku należy dołączyć zaświadczenie potwierdzające obniżenie wynagrodzenia z powodu przeciwdziałania COVID-19

• dokument określający datę utraty dochodu  (na przykład  świadectwo pracy, decyzja o wyrejestrowaniu działalności gospodarczej,
• dokument potwierdzający miesięczną wysokość utraconego dochodu, na przykład rozliczenie podatkowe PIT adekwatne do osiągniętych dochodów za rok bazowy lub zaświadczenie

Uzyskanie dochodu należy potwierdzić dokumentami:

(oznacza uzyskanie dochodu spowodowane: zakończeniem urlopu wychowawczego, uzyskaniem prawa do zasiłku lub stypendium dla bezrobotnych, uzyskaniem zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, uzyskaniem zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, a także emerytury lub renty, renty rodzinnej lub renty socjalnej, rozpoczęciem pozarolniczej działalności gospodarczej lub wznowieniem jej wykonywania po okresie zawieszenia w rozumieniu art. 14a ust. 1d ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, uzyskaniem zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego, przysługujących po utracie zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, uzyskaniem świadczenia rodzicielskiego,  uzyskaniem zasiłku macierzyńskiego, o którym mowa w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników).
Ponadto uzyskanie dodatku solidarnościowego stanowi uzyskanie dochodu i jest uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych na okres zasiłkowy od dnia 1 listopada 2019r. do dnia 31 października 2021r.

Przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu nie stosuje się do dochodu z tytułu zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej i dochodu z tytułu wyrejestrowania lub rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej, jeżeli członek rodziny, osoba ucząca się lub dziecko pozostające pod opieką opiekuna prawnego utracili dochód z tych tytułów i w okresie 3 miesięcy, licząc od dnia utraty dochodu, uzyskali dochód u tego samego pracodawcy lub zleceniodawcy, lub zamawiającego dzieło lub ponownie rozpoczęli pozarolniczą działalność gospodarczą

Uzyskanie dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy:

• dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny oraz liczbę miesięcy lub okres, w których dochód był osiągany (na przykład umowa o pracę oraz rozliczenie podatkowe PIT)
• zaświadczenie naczelnika urzędu skarbowego, dotyczące członków rodziny rozliczających się na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, zawierające informacje odpowiednio o:
• formie opłacanego podatku,
• wysokości przychodu,
• stawce podatku,
• wysokości opłaconego podatku

w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy

Uzyskanie dochodu po roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy:

• dokument określający wysokość dochodu uzyskanego przez członka rodziny z miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód został osiągnięty - zaświadczenie (221 KB, pdf)

• oświadczenie o dochodzie uzyskanym dla osób prowadzących działalność gospodarczą na zasadach ogólnych (pdf, 124 KB)

• oświadczenie o dochodzie uzyskanym dla osób prowadzących działaność gospodarczą na zasadach ryczałtu lub karty podatkowej (pdf, 99 KB) 

Druk wniosku w sprawie ustalenia prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego (457 KB, pdf)